سازه فضایی گنبدی :
سازه فضایی گنبدی یا سازه فضاکار گنبدی دارای اهمیت ویژه‌ای است. اهمیت سازه فضایی گنبدی به این دلیل است که رفتار سازه فضایی بسیار قابل اهمیت است لذا سازه فضایی در دهانه های بزرگ با توجه به کاربری های آن ترجیح داده می‌شود به شکل و فرم گنبد طراحی میگردد .
سازه فضاکار یا سازه فضایی بدلیل امکان انتقال نیروهای بوجود آمده در آن، بصورت نیروهای کششی و فشاری در اعضای خود و کوچک شدن این نیروها بوسیله افزایش تعداد المانها در یک گره سازه ای، امکان طراحی سازه های کروی شکل و یا نیم کره را برای طراح ایجاد می نماید.
سازه فضاکار گنبدی نیز از این دست سازه ها می باشد که می تواند با توجه با طول دهانه آن بصورت تک لایه، دولایه و یا چند لایه ساخته شود. پوشش روی سقف بازشوهای بزرگ و یا حتی گنبد مساجد می تواند با این روش ایجاد گردد.
یکی از جالبترین فرمهای سازه‌فضایی، سازه فضایی گنبدی هستند که نسبت به سایر سازه‌ها دارای مزایای قابل توجهی می‌باشند.
طراحان سازه‌های فضایی شرکت آسمان گستر پهنه وسیعی‌از سیستم‌های سازه‌ای برای‌گنبدها را دراختیار دارد . سازه فضاکار گنبدی تک‌لایه دارای انواع‌مختلفی هستندکه از آن‌جمله میتوان به گنبدهای دندانه‌دار،گنبد شودلر،گنبد لاملا و گنبد ژئودزیک اشاره کرد. درواقع،علیرغم‌کاربرد متداول سازه گنبدی در نقوش هندسه‌ایرانی –اسلامی( گره‌ها) به‌صورت عناصر غیرسازه‌ای و تزئینی همچون کاشی‌کاری‌ها، ارسی‌ها، درهای‌ورودی داخل منبرها، این‌گره‌ها نقش‌سازه‌ای نیزخواهندگرفت.
شرکت آسمان گستر جهت آشنایی بیشتر مطالبی را ارایه داده است :
ابتدا باید رفتار گنبد را بشناسیم به زبان دیگر سازه های گنبدی شکل که خواص و ویژگی هایی دارند اگر به معماری گذشته ابنیه های ایران دقت کنیم ساختار سازه های گنبدی در ایران از دیرباز مورد اهمیت قرار داشته است به شکلی که در تمامی معماری های قبل از اسلام و پس از اسلام گنبد دارای اهمیت سازه ا ی خاصی بوده است .
سازه فضایی گنبدی از این حیث دارای اهمیت هستند اگر به رفتار سازه های گنبدی توجه کنیم در گذشته توسط معماران اسلامی و یا ایران قبل از اسلام ساخته شده است تماماً به دلیل پایداری بالای سازه های گنبدی ماندگار مانده اند ، در سازه های فضایی گنبدی مشکلات زیر مرتفع می شود که سازه های فضایی خود به تنهایی تحمل بالایی در حذف ستون ها داشته و نیاز معمار را به قرار دادن ستون در هر جایی که معمار مورد نظر او هست تامین می کند.
سازه فضاکار گنبدی این ویژگی را دارد که ستون ها حذف شود در سازه های گنبدی همانطور که در گذشته نیز بارها و بارها آزمون خود را در ایران باستان خوب گذرانده است محدودیت ستون گذاری تا حد زیادی می شود نیز در واحد طراحی گروه سازه فضایی ویتر این مهم را سرلوحه کار خویش قرار داده ایم تا برای دهانه های بزرگ از سازه های فضایی گنبدی استفاده کنیم .
سازه های فضاکار بدلیل امکان انتقال نیروهای بوجود آمده در آن، بصورت نیروهای کششی و فشاری در اعضای خود و کوچک شدن این نیروها بوسیله افزایش تعداد المانها در یک گره سازه ای، امکان طراحی سازه های کروی شکل و یا نیم کره را برای طراح ایجاد می نماید. سازه های فضاکار گنبدی نیز از این دست سازه ها می باشد که می تواند با توجه با طول دهانه آن بصورت تک لایه، دولایه و یا چند لایه ساخته شود. پوشش روی سقف بازشوهای بزرگ و یا حتی گنبد مساجد می تواند با این روش ایجاد گردد
امید آن است در این زمینه بتوانیم نیاز تمامی مهندسین معمار و کارفرمایانی که می‌خواهند علاوه برویژگی های از قیمت ارزانترین سازه فضایی پروژه هایشان برخوردار باشد با تکیه بر طراحان و متخصصین شرکت آسمان گستر و برخورداری از سازه‌های فضایی گنبدی پاسخ آن دسته از معماران و کارفرمایان عزیز را به نحو احسن بدهیم .
سازه فضاکار گنبدی نسبت به سایر فرم ها دارای مزایای قابل توجهی هستند.
آنچه در تاریخ معماری جهان به چشم می خورد این است که؛
یکی از پرکاربرد ترین، بهینه ترین فرم های سازه ای در معماری قدیم گنبد ها هستند.
امروزه و در معماری نوین نیز برای پوشش سطوح با دهانه های وسیع گزینه اول طراحان و معماران گنبدها هستند.
مهندسین و طراحان‌سازه‌های فضایی با در اختیار داشتن پهنه وسیعی از سیستم‌های سازه‌ای برای‌گنبدها ، معمولا پیشنهادات متنوع و جذاب برای این نوع سازه ارائه می نمایند .
کاربردها و پوشش سقف سازه های گنبدی:
سازه گنبدی به صورت تک‌لایه و هم چند لایه قابلیت اجراء دارد.
از انواع فرم گنبد می توان به گنبدهای ژئودزیک ، لاملا، شولدر و … نام برد.
که هرکدام از لحاظ زیبایی معماری دارای ویژگی های خاص خود می باشند و مورد توجه طراحان قراردارند.
سازه فضایی گنبدی درصنعت سازه‌ای کاربردهای متنوعی دارد:
که‌ازآن میتوان‌برای پوشش‌سقف ساختمان‌های‌عریض و درمقایس‌بزرگ راکه نیازمند پوششی‌باقابلیت نوردهی‌وکاهش مصرف‌انرژی‌را دارد عنوان‌کرد .
فرم های گنبدی :
تمامی ویژگی هایی که برای سازه های قوسی ذکر شد در فرم های گنبدی نیز وجود دارد،تقریبا تنها تفاوتی که در این میان موجود است آن است که در قوس ها تقارن محوری شکل می گیرد در حالی که در فرم های گنبدی تقارن مرکزی به وجود می آید و به جای آن که کلیه ی بارهای قائم در دو تکیه گاه خطی وارد شود،در یک سطح مدور توزیع می گردد.
شرکت آسمان گستر اساس شکلی فرم های گنبدی در سازه های فضاکار به دسته های زیر تقسیم کرده است :
1) به صورت صفحات شکسته ای باشد که بخشی از یک چندوجهی منتظم را تشکیل می دهند و اصطلاحا بدان گنبد ژنودزیک گویند و یا
2) از اعضای فشاری منظم و مرکزگرایی تشکیل شده باشد که در یک سیستم پیچیده ی رو به پایین،بارها را به تکیه گاه می کنند.