سازه فضایی گنبدی 

سازه فضایی گنبدی یا سازه فضاکار گنبدی دارای اهمیت ویژه‌ای است. با صنعتی شدن و توسعه دنیای مدرن تقاضا برای استفاده از سازه های با دهانه های بزرگ افزایش یافت.سازه‌های‌فضایی به‌دلیل تنوع بسیار و انعطاف‌پذیری، ابزار باارزشی‌برای دستیابی‌به فرم‌های‌جدید توسط‌ معماران و مهندسان میباشند.

یکی از پرکاربرد ترین و بهینه ترین فرم های سازه ای در معماری قدیم  گنبد ها هستند. امروزه و در معماری نوین نیز برای پوشش سطوح با دهانه های وسیع گزینه اول طراحان و معماران گنبدها هستند.

اهمیت سازه فضایی گنبدی به این دلیل است که رفتار سازه فضایی بسیار قابل اهمیت است لذا سازه فضایی در دهانه های بزرگ با توجه به کاربری های آن ترجیح داده می‌شود به شکل و فرم گنبد طراحی میگردد .

همچنین میتوان برای پوشش سقف ساختمان‌های عریض ‌و در مقیاس بزرگ که نیازمند پوششی‌ با قابلیت نوردهی‌ و کاهش مصرف‌انرژی‌ است، از سازه فضایی گنبدی استفاده کرد.

طراحان ‌سازه‌های فضایی شرکت آسمان گستر پهنه وسیعی‌ از سیستم‌های سازه‌ای برای‌گنبدها را دراختیار دارد . سازه فضاکار گنبدی تک‌لایه دارای انواع‌مختلفی هستند.

انواع سازه فضاکار گنبدی تک لایه:

• دندانه دار
• شودلر
• لاملا
• ژئودزیک

درواقع علیرغم‌کاربرد متداول سازه گنبدی در نقوش هندسه‌ایرانی –اسلامی( گره‌ها) به‌صورت عناصر غیرسازه‌ای و تزئینی همچون کاشی‌کاری‌ها، ارسی‌ها، درهای‌ورودی داخل منبرها، این‌گره‌ها نقش‌سازه‌ای نیزخواهندگرفت.

ابتدا باید رفتار گنبد را بشناسیم. اگر به معماری گذشته ابنیه های ایران دقت کنیم، ساختار سازه های گنبدی در ایران از دیرباز مورد اهمیت قرار داشته است. به شکلی که در تمامی معماری های قبل از اسلام و پس از اسلام گنبد دارای اهمیت سازه ا ی خاصی بوده است .

سازه فضایی گنبدی از این حیث دارای اهمیت هستند اگر به رفتار سازه های گنبدی توجه کنیم در گذشته توسط معماران اسلامی و یا ایران قبل از اسلام ساخته شده است تماماً به دلیل پایداری بالای سازه های گنبدی ماندگار مانده اند ، در سازه های فضایی گنبدی مشکلات زیر مرتفع می شود که سازه های فضایی خود به تنهایی تحمل بالایی در حذف ستون ها داشته و نیاز معمار را به قرار دادن ستون در هر جایی که معمار مورد نظر او هست تامین می کند.

سازه فضاکار گنبدی این ویژگی را دارد که ستون ها حذف شود.

در سازه های گنبدی همانطور که در گذشته نیز بارها و بارها آزمون خود را در ایران باستان خوب گذرانده است محدودیت ستون گذاری تا حد زیادی کم می شود.

این سازه ها بدلیل امکان انتقال نیروهای بوجود آمده در آن، بصورت نیروهای کششی و فشاری در اعضای خود و کوچک شدن این نیروها بوسیله افزایش تعداد المانها در یک گره سازه ای.این ویژگی امکان طراحی سازه های کروی شکل و یا نیم کره را برای طراح ایجاد می نماید. سازه های فضاکار گنبدی نیز از این دست سازه ها می باشد. این سازه ها را می توان با توجه به طول دهانه آن بصورت تک لایه، دولایه و یا چند لایه ساخت. پوشش روی سقف بازشوهای بزرگ و یا حتی گنبد مساجد می تواند با این روش ایجاد گردد

امید آن است در این زمینه بتوانیم نیاز تمامی مهندسین معمار و کارفرمایانی که می‌خواهند علاوه برویژگی های از قیمت ارزانترین سازه فضایی پروژه هایشان برخوردار باشد با تکیه بر طراحان و متخصصین شرکت آسمان گستر و برخورداری از سازه‌های فضایی گنبدی پاسخ آن دسته از معماران و کارفرمایان عزیز را به نحو احسن بدهیم .

سازه فضاکار گنبدی نسبت به سایر فرم ها دارای مزایای قابل توجهی هستند.

کاربردها و پوشش سقف سازه های گنبدی:

سازه گنبدی به صورت  تک‌لایه و هم چند لایه قابلیت اجراء دارد.

هرکدام از لحاظ زیبایی معماری دارای ویژگی های خاص خود می باشند و مورد توجه طراحان قراردارند.

 فرم های گنبدی :

تمامی ویژگی هایی که برای سازه های قوسی ذکر شد در فرم های گنبدی نیز وجود دارد. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که در قوس ها تقارن محوری شکل می گیرد. در حالی که در فرم های گنبدی تقارن مرکزی به وجود می آید. در این فرم ها به جای آن که کلیه ی بارهای قائم در دو تکیه گاه خطی وارد شود،در یک سطح مدور توزیع می گردد.

شرکت آسمان گستر اساس شکلی فرم های گنبدی در سازه های فضاکار را به دسته های زیر تقسیم کرده است :

1)  صفحات شکسته ای که بخشی از یک چندوجهی منتظم را تشکیل می دهند. اصطلاحا بدان گنبد ژنودزیک گویند.

2)  اعضای فشاری منظم و مرکزگرایی که در یک سیستم پیچیده ی رو به پایین، بارها را به تکیه گاه منتقل می کنند.